Wydawca treści
Historia lasów bielskich
Przez wieki ziemie dzisiejszego województwa podlaskiego przecinała ogromna puszcza, ciągnąca się od bagien poleskich przez górny bieg Narwi, rzekę Supraśl do Biebrzy, gdzie przechodziła w Puszczę Jaćwieską. W ciągu kilku wieków stopniowo cofała się przed człowiekiem zasiedlającym ją z trzech kierunków, od strony Bugu, od strony Niemna i od Mazowsza.
Knieja użytkowana na swym skraju przez władców litewskich, została między 1469 a 1476 rokiem podzielona na części zwane puszczami podległe zamkom i dworom panującego. Część przylegająca do błot poleskich nad rzeką Leśną do źródeł Narewki i Narwi przydzielono do zamku Kamieniec (Puszcza Kamieniecka, następnie Białowieska), a tereny między Narwią, źródłami Nura i Białą z jednej strony, a Leśną i Narewką z drugiej strony, zajmowała Puszcza Bielska - nazwa pochodząca od grodu Bielsk.
Przywilej Aleksandra Jagiellończyka nadający miastu Bielsk prawa magdeburskie w 1495 roku i sankcjonujący prawo wolnego wrębu określa tereny wpływów Bielska od miejscowości Narew po rzeczkę Dobra Woda (Dobrowoda), czyli okolice Kleszczel oraz po wioskę Burycze. Określenie granic okręgu miejskiego ograniczało jednak obszar podległy miastu i wytyczało zasięg jego oddziaływania w puszczy gospodarczej.
W związku z intensywnym rozwojem w końcu wieku XV i na początku wieku XVI przemysłu leśnego, wywołanym dobrą koniunkturą na rynkach europejskich, zaistniała konieczność szybkiego i taniego wywozu produktów. Pod koniec XV wieku kupcy bielscy zorganizowali port na rzece Narew w pobliżu przeprawy traktu Bielsk-Grodno. Jego powstanie należy wiązać z działalnością gdańszczanina Jakuba Hoppena, który w 1495 roku był wójtem bielskim.
Organizacja przemysłu drzewnego w dorzeczu górnej Narwi i Nurca oraz handel produktami drzewnymi były pierwotnie głównym czynnikiem wpływającym na ekonomiczny rozwój Bielska. W ciągu XV wieku stał się on głównym ośrodkiem produkcji i handlu towarami leśnymi na tym terenie.
W pierwszej połowie XVI wieku Narew pełniła m. in. funkcje portu rzecznego, z którego kupcy bielscy spławiali towary leśne do Gdańska. Musiało to wywołać proces prawnego i ekonomicznego zespolenia Narwi i Bielska. W 1558 roku wójtem bielskim i narewskim był diak wojewody wileńskiego Mikołaja Radziwiłła - Mateusz Sawicki.
Ograniczenie pełnej swobody w pozyskaniu drewna w Puszczy Bielskiej nastąpiło z chwilą zniesienia w 1554 roku przez królową Bonę prawa wolnego wrębu. W Krakowie 15 lipca 1554 roku nadała ona mieszczanom bielskim jedynie około 120 włók lasu „po rzece Narwi i Łoknicy". Las ten ograniczony od południa i zachodu rzeką Łoknicą, od północy Narwią, a od wschodu gruntami miasta Narew, został w 1561 roku, w czasie pomiary włócznej, mieszczanom odebrany.
Przynależność puszcz do dworów istniała do czasów reorganizacji podziału administracyjnego w Wielkim Księstwie Litewskim w 1566 roku. Sprawy związane z administracją puszcz na Litwie określił Zygmunt August w dokumencie „Ustawa leśniczym" wydanym w 1568 roku w Knyszynie. Początki administracji leśnej związane są głównie z organizacją służby łowieckiej, czego następstwem było utworzenie ostępów łownych. Oddzielonymi wówczas od powiatów i starostw puszczami zaczął władać leśniczy, który stał się najważniejszym urzędnikiem administracji leśnej. Do bezpośredniego zarządu puszczą miał on urzędnika zwanego podleśnym. Istniała też stała służba leśna podlegała leśniczemu- osocznicy i strzelcy. Osocznicy, strzelcy a także bartnicy zajmujący się pozyskaniem miodu i wosku oraz bobrownicy, którzy zapewniali dostawy bobrów na stół królewski stanowili tzw. ludność służebną. Po śmierci Zygmunta Augusta w 1572 roku wszystkie leśnictwa przeszły na własność państwa i były wydzierżawione różnym dygnitarzom (także starostwo i leśnictwo bielskie).
„Lustracja Dóbr Królewskich Województwa Podlaskiego" z roku 1570 i 1576 uznaje starostwo bielskie, brańskie, drohickie, tykocińskie za własność królewską. Leśnictwo bielskie zajmowało wschodnią część Ziemi Bielskiej. Siedziba leśniczego mieściła się w folwarku Lada - stąd nazwa kompleksu leśnego Lacka (Ladzka) Puszcza.
Według danych z 1576 roku do wspomnianego leśnictwa Bielsk oprócz lasów należały następujące wsie: Czyże, Kojły, Koszewice, Rakowicze, Dubicze, Dawidowo, Krywiatycze zamieszkałe przez bartników, strzelców i osoczników tego leśnictwa oraz wsie posiadłości rolnych jak: Witowo, Istok, Koryciska, Stary Kornin, Morze, Berezowo, Mochnate, Zbucz, Jagodniki, Szostakowo, Łoknica, Kuraszewo i Kamień.
W 1576 roku starostwo i leśnictwo bielskie zostały łącznie z innymi dobrami oddane na dożywocie Annie Jagiellonce jako „Oprawa królowej", a w 1666 roku królowej Marii Ludwice, żonie Jana Kazimierza.
Na prośbę mieszczan, Anna Jagiellonka w 1581 roku nadała miastu Bielsk około 30 włók lasu, „który poprzednio sobie zostawiła na towary leśne, a teraz daje mieszczanom, ponieważ tam jest drzewa mało". Las ten leżał po zachodniej stronie drogi Kleszczele-Białowieża i na wschód od „ściany Istok i Jahodnik". Użytkowali go mieszczanie do końca XVIII wieku.
Zygmunt III Waza dokonał w 1588 roku zasadniczej reorganizacji dóbr królewskich w wyniku czego dobra grodzieńskie stały się dobrami stołowymi i nazwano je ekonomią grodzieńską. U schyłku Rzeczypospolitej tereny leśne ekonomii grodzieńskiej nosiły nazwę Puszczy Królewskiej. Po upadku Rzeczypospolitej tereny te weszły w skład Królestwa Polskiego i stanowiły własność państwa. Po zlikwidowaniu Księstwa Warszawskiego na mocy pokoju zawartego w Tylży, lasy dzisiejszego Nadleśnictwa Bielsk, znalazły się w zaborze rosyjskim, wchodząc w skład obwodu białostockiego. W latach czterdziestych XIX wieku obwód białostocki wcielono do guberni grodzieńskiej. Jako jedno z 16 leśnictw guberni grodzieńskiej funkcjonowało na tym terenie leśnictwo Sokółka, które podzielone było na objazdy, a te z kolei na obchody. Funkcję służby osoczniczej (na której opierała się ochrona puszcz królewskich stopnia podstawowego) zniesionej ostatecznie w 1869 roku, przejęli gajowi. Służby leśne w XIX wieku były mniej liczne i gorzej zorganizowane od tych z XVI i XVII wieku.
Osadnictwo i kolonizacja ziem Podlasia powodowała wylesienia i odsuwanie się puszczy na wschód. Już w XVII wieku Bielsk odczuwał brak możliwości zaopatrywania się w drewno w pobliżu miasta. W przeciągu lat lasy cierpiały po każdym z zawirowań wojennych dotyczących Europy. Zniszczenia wojenne były szczególnie dotkliwe, stąd ciągłe zapotrzebowanie na drewno budowlane.
W 1775 roku król Stanisław August nadał dobra bielskie swojej siostrze Izabeli Branickiej, wdowie po hetmanie. Niedługo potem, bo w 1795 roku, po III rozbiorze Polski, kiedy ziemie te trafiły do zaboru pruskiego, wprowadzono nowy podział administracyjny tworzący leśnictwa: Bielsk, Brańsk i Suraż.
W 1807 roku tereny te decyzją Napoleona zostały włączone do Cesarstwa Rosyjskiego, wchodząc w skład obwodu białostockiego. W latach 1842-1843 samodzielny obwód białostocki wcielono do guberni grodzieńskiej. Leśnictwo Bielsk (z siedzibą w Hołodach) funkcjonowało jako jedno z 16 leśnictw guberni grodzieńskiej, które podzielone były na objazdy, a te z kolei na obchody.
W 1918 roku po odzyskaniu niepodległości przez Państwo Polskie powstało Nadleśnictwo Bielsk, w skład którego weszły lasy części dzisiejszego Nadleśnictwa Bielsk oraz Nadleśnictwa Lacka Puszcza.
Pierwsze prowizoryczne urządzanie lasów za czasów niepodległościowych przeprowadzono w 1928 roku, a następne w 1938 roku.
O gospodarce leśnej w okresie przedwojennym brak ścisłych danych. Można jednak stwierdzić na podstawie stanu drzewostanów, że w Lasach Państwowych prowadzono gospodarkę planową. W lasach prywatnych gospodarka była niedbała, nastawiona głównie na pozyskanie możliwie dużej ilości drewna.
Nadleśnictwo Bielsk jako samodzielna jednostka, w granicach nieco różniących się od obecnych, istnieje od 1 sierpnia 1944 roku. Siedzibę ulokowano w Bielsku Podlaskim przy ulicy Żeromskiego 13.
W skład nadleśnictwa weszły dawne lasy państwowe i lasy majątków przejęte w ramach reformy rolnej oraz upaństwowione lasy chłopskie. Powojenny okres w historii nadleśnictwa związany był z sukcesywnym powiększeniem powierzchni. W latach pięćdziesiątych było to następstwem rozpoczęcia kolektywizacji rolnictwa, a w ostatnich dwu 10-leciach związane było z nasileniem procesu przekazywania gospodarstw rolnych państwu, w zamian za świadczenia rentowe.
Lasy leżące na tych ziemiach stanowiły resztki dawnej Puszczy Bielskiej, która w wyniku kolonizacji została prawie całkowicie wykarczowana. W okresie powojennym w związku z migracją ludzi ze wsi do miast oraz możliwości zatrudnienia poza rolnictwem, porzucano uprawę gruntów niskiej jakości.
W 1986 roku, w związku z dużym przyrostem powierzchni nadleśnictwa na skutek przyjęcia gruntów z Państwowego Funduszu Ziemi, obszar nadleśnictwa podzielono na dwa obręby leśne: Bielsk i Kleszczele. Przyrost powierzchni leśnej nie następował wyłącznie z tytułu przejmowania lasów innych własności. W latach
1965-1999 nastąpiło swoiste „odtwarzanie Puszczy Bielskiej" poprzez zalesienia ogromnej powierzchni gruntów nieleśnych.